Public Health Wales statement on Novel Coronavirus (COVID-19) outbreak

This statement will be updated daily at 2pm

Updated: 2:00pm Tuesday 23 June

NOTE: As part of the ‘Test, Trace, Protect’ strategy, Public Health Wales is undertaking focused sampling and testing programmes in response to local outbreaks.  As expected, this focused testing will inevitably result in higher numbers of positive tests included in the daily numbers for Wales.  Details of local outbreaks will be outlined in separate communications.

Dr Giri Shankar, Incident Director for the Novel Coronavirus (COVID-19) outbreak response at Public Health Wales, said:

“Non-essential retailers in Wales are permitted to open from yesterday (22 June), providing that they are able to comply with social distancing measures.

“Public Health Wales welcomes the relaxation of lockdown measures, but reminds the public that we are not yet back to business as usual. 

“We all have a vital role in preventing the spread of Coronavirus by always sticking social distancing guidelines – that’s staying two metres away from others – and washing hands regularly. 

“While shopping, members of the public should use contactless payment where possible, and reduce contact with goods.  Where available, use sanitiser outside your home, especially as you enter a building and after you have had contact with surfaces.  Avoid touching your face.

“Further relaxation of lockdown measures, including the lifting of the restriction on non-essential travel to around five miles, is planned for Monday 6 July, providing that community transmission continues to reduce. 

“It is important to note that until a further announcement is made by Welsh Government, then the current measures remain in place - as a general rule, people should not travel more than five miles from home. This will help to reduce the risk of coronavirus spreading as people begin to travel more. 

“Future relaxation of lockdown measures will also be dependent on everyone following advice set out in the ‘Test, Trace, Protect’ strategy, including self-isolating when required.  Complying with social distancing and hygiene measures remain extremely important. 

“Revised lockdown arrangements also apply to people in Wales who have been told to ‘shield’ from the virus. They are able to go outside and meet people from another household, provided they keep a two-metre distance.

“Contact tracing continues in Wales as part of the Welsh Government’s ‘Test, Trace, Protect’ strategy. Contact tracing is the process of identifying people who have come in contact with an individual with Novel Coronavirus (COVID-19) in order to prevent the risk of others spreading the infection in our communities.

“Anyone who has a positive Novel Coronavirus (COVID-19) test will be contacted by a team of contact tracers, and asked for details of everyone they have had close contact with while they have had symptoms.

“Please keep a note of your activities so you can easily remember your whereabouts on a given day, along with who were in contact with. This is for everyone’s benefit and we are grateful for your continued cooperation.

“If you are asked to self-isolate, you should also comply with this request to prevent further spread of the virus.

“You do not need to have any concerns about providing names to the tracing team. Tracers are trained staff and personal information that you provide will handled in line with data protection regulations and will not be shared widely.

“Information about the symptoms of Novel Coronavirus (COVID-19) to look out for is available on the Public Health Wales website, or members of the public can use the NHS Wales symptom checker.

“Anyone experiencing Novel Coronavirus (COVID-19) symptoms can now apply for a home testing kit using the new UK online portal. For further information and a link to the booking website, visit: www.gov.wales/coronavirus or www.llyw.cymru/coronafeirws. This will be supported by a national 119 phone service, through which people can also order a home test.

“We are encouraging everyone to download the Novel Coronavirus (COVID-19) Symptom Study app, which has been supported by Welsh Government. “The app allows users to log daily symptoms to help build a clearer picture of how the virus is affecting people. For more information, including how to download the app, visit covid.joinzoe.com.

“Anyone with a suspected coronavirus illness should not go to a GP surgery, pharmacy or hospital. They should only contact NHS 111 if they feel they cannot cope with their symptoms at home, their condition gets worse, or their symptoms do not get better after seven days.

“Only call 999 if you are experiencing a life-threatening emergency, do not call 999 just because you are on hold to 111. We appreciate that 111 lines are busy, but you will get through after a wait.

"We also want to reinforce the message from NHS Wales that urgent and emergency care services for physical and mental health are still open and accessible.

“For parents, if your child is unwell and you are concerned you should seek help. If you have urgent dental pain you should still call your dentist. If you have a health complaint that is worrying you and won’t go away you should call your GP practice. If you or a family member are seriously ill or injured you should dial 999 or attend your nearest Emergency Department.”

Diweddarwyd: 2:00yp Dydd Mawrth 23 Mehefin - I ddilyn

NODER: Fel rhan o’r strategaeth ‘Profi, Olrhain, Diogelu’, mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn ymgymryd â rhaglenni samplu a phrofi â ffocws mewn ymateb i achosion lleol.  Yn ôl y disgwyl, mae'n anochel y bydd y profion â ffocws hyn yn arwain at gynnwys niferoedd uwch o brofion positif yn niferoedd dyddiol Cymru.  Amlinellir manylion am achosion lleol mewn cyfathrebiadau ar wahân.

NODER: Mae data profi Cymru wedi’u dan-adrodd heddiw oherwydd problemau technegol. Rydym yn gweithio tuag at ddatrys hyn a bydd y canlyniadau hyn yn cael eu cynnwys yn y ffigurau cyn gynted ag y bydd y broblem wedi'i datrys.

Dywedodd Dr Giri Shankar, Cyfarwyddwr Digwyddiad ar gyfer yr ymateb i'r achos o'r Coronafeirws Newydd (COVID-19) yn Iechyd Cyhoeddus Cymru:

“Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn croesawu cyhoeddiad y Prif Weinidog ddydd Gwener bod manwerthwyr nad ydynt yn hanfodol yn gallu agor o ddoe (ddydd Llun 22 Mehefin), ar yr amod eu bod yn gallu cydymffurfio â mesurau cadw pellter cymdeithasol.

“Yn ogystal, dywed y cyhoeddiad bod llacio’r mesurau cyfyngiadau symud ymhellach, gan gynnwys codi’r cyfyngiad ar deithio nad yw’n hanfodol i oddeutu pum milltir, ar y gweill ar gyfer dydd Llun 6 Gorffennaf, ar yr amod bod trosglwyddiad cymunedol yn parhau i leihau. 

“Mae’n bwysig nodi hyd nes y gwneir cyhoeddiad pellach gan Lywodraeth Cymru, fod y mesurau cyfredol yn aros mewn grym - fel rheol gyffredinol, ni ddylai pobl deithio mwy na phum milltir o’u cartrefi. Bydd hyn yn helpu i leihau'r risg y bydd coronafeirws yn lledaenu wrth i bobl ddechrau teithio mwy. 

“Bydd llacio’r mesurau cyfyngiadau symud yn y dyfodol hefyd yn dibynnu ar bawb yn dilyn y cyngor a nodir yn y strategaeth ‘Profi, Monitro, Olrhain’, gan gynnwys hunanynysu pan fo angen.  Mae cydymffurfio â mesurau cadw pellter cymdeithasol a hylendid yn parhau i fod yn hynod bwysig. 

“Bydd rhaglenni sgrinio yng Nghymru yn dechrau anfon gwahoddiadau a nodiadau atgoffa at unigolion cymwys eto, gan ddechrau gyda Sgrinio Serfigol Cymru o ddiwedd mis Mehefin. Mae hyn yn dilyn saib mewn sgrinio oherwydd pandemig y Coronafeirws Newydd (COVID-19).

“Rydyn ni wedi bod mewn cyfnod digynsail, ac roedd oedi’r gwahoddiadau ar gyfer y rhaglenni hyn yn argymhelliad anodd i ni ei wneud. Fodd bynnag, roedd yn rhaid i ni sicrhau bod gwasanaethau'r GIG yn gallu canolbwyntio ar ymateb i bandemig y Coronafeirws Newydd (COVID-19) fel blaenoriaeth, yn ogystal â lleihau'r angen i gyfranogwyr deithio a chysylltiad posibl ag eraill pan oedd y pandemig ar ei anterth.

“Bydd gwahoddiadau a nodiadau atgoffa i unigolion sydd bellach yn hwyr yn cael eu sgrinio yn cael eu hanfon yn seiliedig ar flaenoriaeth glinigol.

“Mae’r trefniadau cyfyngiadau symud diwygiedig hefyd yn berthnasol i bobl yng Nghymru y dywedwyd wrthynt am ‘warchod’ eu hunain rhag y feirws. Gallant fynd y tu allan a chwrdd â phobl o gartref arall, ar yr amod eu bod yn cadw pellter dau fetr.

“Mae Lloegr wedi dechrau codi rhai o’i chyfyngiadau symud ymhellach. Mae pobl sy'n byw ar eu pennau eu hunain yn Lloegr hefyd yn gallu ffurfio swigen gefnogol gyda chartref arall bellach, tra bo gofyn i unigolion sy'n defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus bellach wisgo gorchuddion wyneb. Nid yw'r trefniadau hyn yn berthnasol yng Nghymru.

“Mae olrhain cysylltiadau yn parhau yng Nghymru fel rhan o strategaeth ‘Profi, Monitro, Olrhain’ Llywodraeth Cymru. Olrhain cysylltiadau yw'r broses o adnabod pobl sydd wedi dod i gysylltiad ag unigolyn â Coronafeirws Newydd (COVID-19) er mwyn atal y risg y bydd eraill yn lledaenu'r haint yn ein cymunedau.

“Bydd tîm o olrheinwyr cysylltiadau yn cysylltu ag unrhyw un sydd wedi cael prawf positif am Coronafeirws Newydd (COVID-19), a gofynnir am fanylion pawb y mae wedi bod mewn cysylltiad agos â nhw tra bod symptomau gyda nhw.

“Cadwch nodyn o'ch gweithgareddau er mwyn i chi allu cofio’n hawdd ble oeddech chi ar ddiwrnod penodol, ynghyd â gyda phwy yr oeddech mewn cysylltiad â nhw. Mae hyn er budd pawb ac rydym yn ddiolchgar am eich cydweithrediad parhaus.

“Os gofynnir i chi hunanynysu, dylech hefyd gydymffurfio â'r gofyniad hwn er mwyn atal y feirws rhag lledaenu ymhellach.

“Nid oes angen i chi fod ag unrhyw bryderon ynghylch darparu enwau i'r tîm olrhain. Mae olrheinwyr yn staff hyfforddedig a bydd yr wybodaeth bersonol rydych chi'n ei darparu yn cael ei thrin yn unol â rheoliadau diogelu data ac ni fydd yn cael ei rhannu'n eang.

“Mae gwybodaeth am symptomau Coronafeirws Newydd (COVID-19) i gadw llygad amdanynt ar gael ar wefan Iechyd Cyhoeddus Cymru, neu gall aelodau'r cyhoedd ddefnyddio gwiriwr symptomau GIG Cymru.

“Gall unrhyw un sy’n profi symptomau Coronafeirws Newydd (COVID-19) nawr wneud cais am becyn prawf cartref gan ddefnyddio porth ar-lein newydd y DU. I gael rhagor o wybodaeth a dolen i'r wefan archebu, ewch i: www.llyw.cymru/coronafeirws neu www.gov.wales/coronavirus. Cefnogir hyn gan wasanaeth ffôn 119 cenedlaethol, lle gall pobl hefyd archebu prawf cartref.

“Rydym yn annog pawb i lawrlwytho’r ap Astudio Symptomau Coronafeirws Newydd (COVID-19), a dderbyniodd gefnogaeth gan Lywodraeth Cymru. Mae'r ap yn caniatáu i ddefnyddwyr logio symptomau’n ddyddiol i helpu i adeiladu darlun cliriach o sut mae'r feirws yn effeithio ar bobl. Am ragor o wybodaeth, gan gynnwys sut i lawrlwytho'r ap, ewch i covid.joinzoe.com.

“Ni ddylai unrhyw un yr amheuir bod ganddo/ganddi salwch coronafeirws fynd i bractis meddyg teulu, fferyllfa nac ysbyty. Dim ond os yw'n teimlo na all ymdopi â'i symptomau gartref, fod ei gyflwr yn gwaethygu, neu os nad yw ei symptomau’n gwella ar ôl saith niwrnod y dylai gysylltu â NHS 111.

“Peidiwch â ffonio 999 oni bai eich bod yn profi argyfwng sy’n peryglu bywyd. Peidiwch â ffonio 999 dim ond oherwydd eich bod yn aros i 111 ateb eich galwad ffôn. Rydym yn deall bod llinellau 111 yn brysur, ond bydd rhywun yn ateb eich galwad ar ôl i chi aros.

“Hoffwn hefyd atgyfnerthu’r neges gan GIG Cymru fod gwasanaethau gofal brys ar gyfer iechyd meddwl ac iechyd corfforol ar agor o hyd.

“I rieni, os yw'ch plentyn yn sâl a'ch bod yn pryderu, dylech ofyn am help. Os oes gennych boen deintyddol brys, dylech ddal i ffonio'ch deintydd. Os oes gennych broblem iechyd sy'n eich poeni ac nad yw’n mynd i ffwrdd, dylech ffonio'ch practis meddyg teulu. Os ydych chi, neu aelod o'r teulu, yn ddifrifol wael neu wedi'ch anafu, dylech ddeialu 999 neu fynd i'ch Adran Achosion Brys agosaf.”